Lektury na rok szkolny 2024/2025. Jakie pozycje będzie trzeba przeczytać?

Reklama

Nowy rok szkolny przynosi nie tylko nowe wyzwania, ale także świeże spojrzenie na kanon lektur. Rok szkolny 2024/2025 to doskonała okazja, by zapoznać się zarówno z klasycznymi dziełami literatury, jak i nowościami, które z pewnością wzbogacą wiedzę i wyobraźnię uczniów. Jak informuje Ministerstwo Edukacji Narodowej, od 1 września wprowadzone zostaną zmiany w wykazie lektur w szkołach podstawowych i średnich. Decyzja ta została podjęta przede wszystkim z myślą o odciążeniu uczniów oraz uwzględnieniu na liście literatury współczesnej. Jakie książki będą teraz obowiązkowe, a które znajdą się na liście uzupełniającej? Co z lekturami dla uczniów realizujących język polski na poziomie rozszerzonym?

Zmiany w szkołach od 1 września oraz harmonogram wprowadzania nowej podstawy programowej >>

Lista lektur na rok szkolny 2024/2025

Lektury dla klas I-III

Hans Christian Andersen - Baśnie (do wyboru)
Justyna Bednarek - Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych)
Jan Brzechwa - Brzechwa dzieciom
Waldemar Cichoń - Cukierku, ty łobuzie!
Agnieszka Frączek - Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą
Dorota Gellner -Wścibscy
Julita Grodek - Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie
Tom Justyniarski - Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca
Grzegorz Kasdepke - Detektyw Pozytywka
Piotr Kordyasz - Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły (fragmenty)
Barbara Kosmowska - Dziewczynka z parku
Zofia Kossak-Szczucka - Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata
Maria Krüger - Karolcia
Åsa Lind - Piaskowy Wilk
Astrid Lindgren - Dzieci z Bullerbyn
Hugh Lofting - Doktor Dolittle i jego zwierzęta
Aleksandra i Daniel Mizielińscy - Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych
Joanna Papuzińska - Asiunia
Danuta Parlak - Kapelusz Pani Wrony
Roman Pisarski - O psie, który jeździł koleją
Janina Porazińska - Pamiętnik Czarnego Noska
Maria Terlikowska - Drzewo do samego nieba
Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci
Barbara Tylicka - O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśni i legendzie
Danuta Wawiłow - Najpiękniejsze wiersze
Łukasz Wierzbicki - Afryka Kazika, Dziadek i niedźwiadek

Lektury dla klas IV-VI

Lektury obowiązkowe:

Jan Brzechwa - Akademia Pana Kleksa
Janusz Christa - Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks)
Clive Staples Lewis - Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa
Ferenc Molnár - Chłopcy z Placu Broni
John Ronald Reuel Tolkien - Hobbit, czyli tam i z powrotem

Krótkie utwory literackie poznawane w całości, teksty literackie analizowane we fragmentach oraz dzieła poetyckie:

René Goscinny, Jean-Jacques Sempé - Mikołajek (wybrane opowiadania)
Ignacy Krasicki - wybrane bajki
Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz (wybrane fragmenty)
Józef Wybicki - Mazurek Dąbrowskiego
Wybrane mity greckie
Biblia oraz wybrane przypowieści ewangeliczne
Wybrane podania i legendy polskie
Wybrane baśnie polskie i europejskie
Wybrane wiersze: Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego, Marii Konopnickiej.

Lektury uzupełniające dla klas IV-VI (co najmniej dwie pozycje w każdym roku szkolnym):

Adam Bahdaj - Kapelusz za 100 tysięcy
Marcin Kozioł - Skrzynia Władcy Piorunów
Miron Białoszewski - Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty)
Justyna Bednarek - Dom nr 5
Paweł Beręsewicz - Wszystkie lajki Marczuka
Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród lub inna powieść
Lewis Carroll - Alicja w Krainie Czarów
Agatha Christie - wybrana powieść kryminalna
Carlo Collodi - Pinokio
Lloyd Cassel Douglas - Wielki Rybak
Aleksander Dumas - Trzej muszkieterowie
Arkady Fiedler - Dywizjon 303
John Flanagan - Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu
Olaf Fritsche - Skarb Troi
Ernest Hemingway - Stary człowiek i morze
Emilia Kiereś - Rzeka
Joseph Rudyard Kipling - Księga dżungli
Janusz Korczak - Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka
Rafał Kosik - Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi
Barbara Kosmowska - Pozłacana rybka
Barbara Kosmowska, Paweł Beręsewicz i inni - Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach
Zofia Kossak-Szczucka - Bursztyny - (wybrane opowiadanie), Topsy i Lupus
Selma Lagerlöf - Cudowna podróż
Karolina Lanckorońska - Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty)
Stanisław Lem - Cyberiada (fragmenty)
Bolesław Leśmian - Klechdy sezamowe
Kornel Makuszyński - wybrana powieść
Andrzej Maleszka - Magiczne drzewo
Alan Aleksander Milne - Kubuś Puchatek
Lucy Maud Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza
Małgorzata Musierowicz - wybrana powieść
Ewa Nowak - Pajączek na rowerze
Edmund Niziurski - Sposób na Alcybiadesa
Sat-Okh - Biały Mustang
Longin Jan Okoń - Tecumseh
Raquel Jaramillo Palacio - Cudowny chłopak
Katherine Paterson - Most do Terabithii
Sara Pennypacker - Pax
Jacek Podsiadło - Czerwona kartka dla Sprężyny
Bolesław Prus - Katarynka, Placówka, Zemsta
Rick Riordan - Percy Jackson i bogowie olimpijscy
Henryk Sienkiewicz - Janko Muzykant, Krzyżacy, Sąd Ozyrysa, W pustyni i w puszczy
Eric-Emmanuel Schmitt - Oskar i pani Róża
Nicolas Sparks - Jesienna miłość
Marcin Szczygielski - Teatr Niewidzialnych Dzieci, Arka czasu
Alfred Szklarski - wybrana powieść
Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera
Melchior Wańkowicz - Bitwa o Monte Cassino (fragmenty), Ziele na kraterze
Danuta Wawiłow, Natalia Usenko - Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13
Louis de Wohl - Posłaniec króla
Roksana Jędrzejewska-Wróbel - Stan splątania
Marcus Zusak - Złodziejka książek
Wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II i inni)
Inne utwory literackie i teksty kultury, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże

Lektury dla klas VII-VIII

Lektury obowiązkowe:

Charles Dickens - Opowieść wigilijna
Aleksander Fredro - Zemsta
Aleksander Kamiński - Kamienie na szaniec
Adam Mickiewicz - Dziady, część II
Antoine de Saint-Exupéry - Mały Książę
Juliusz Słowacki - Balladyna

Krótkie utwory literackie poznawane w całości, teksty literackie analizowane we fragmentach oraz dzieła poetyckie:

Jan Kochanowski - wybór fraszek, wybrana pieśń, treny VII i VIII
Adam Mickiewicz - Reduta Ordona, Świtezianka, Pan Tadeusz (księgi: I, II, IV, X, XI, XII)
Sławomir Mrożek - Artysta
Henryk Sienkiewicz - Latarnik, Quo vadis (fragmenty)
Stefan Żeromski - Syzyfowe prace (fragmenty)
Wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej oraz aforyzmy Stanisława Jerzego Leca

Lektury uzupełniające dla klas IV-VI (co najmniej jedna pozycja w każdym roku szkolnym):

Marcin Kozioł - Skrzynia Władcy Piorunów
Adam Bahdaj - Kapelusz za 100 tysięcy
Miron Białoszewski - Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty)
Justyna Bednarek - Dom nr 5
Paweł Beręsewicz - Wszystkie lajki Marczuka
Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród lub inna powieść
Lewis Carroll - Alicja w Krainie Czarów
Agatha Christie - wybrana powieść kryminalna
Carlo Collodi - Pinokio
Lloyd Cassel Douglas - Wielki Rybak
Aleksander Dumas - Trzej muszkieterowie
Arkady Fiedler - Dywizjon 303
John Flanagan - Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu
Olaf Fritsche - Skarb Troi
Ernest Hemingway - Stary człowiek i morze
Emilia Kiereś - Rzeka
Joseph Rudyard Kipling - Księga dżungli
Janusz Korczak - Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka
Rafał Kosik - Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi
Barbara Kosmowska - Pozłacana rybka
Barbara Kosmowska, Paweł Beręsewicz i inni - Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach
Zofia Kossak-Szczucka - Bursztyny (wybrane opowiadanie), Topsy i Lupus
Selma Lagerlöf - Cudowna podróż
Karolina Lanckorońska - Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty)
Stanisław Lem - Cyberiada (fragmenty)
Bolesław Leśmian - Klechdy sezamowe
Kornel Makuszyński - wybrana powieść
Andrzej Maleszka - Magiczne drzewo
Alan Aleksander Milne - Kubuś Puchatek
Lucy Maud Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza
Małgorzata Musierowicz - wybrana powieść
Ewa Nowak - Pajączek na rowerze
Edmund Niziurski - Sposób na Alcybiadesa
Sat-Okh - Biały Mustang
Longin Jan Okoń - Tecumseh
Raquel Jaramillo Palacio - Cudowny chłopak
Katherine Paterson - Most do Terabithii
Sara Pennypacker - Pax
Jacek Podsiadło - Czerwona kartka dla Sprężyny
Bolesław Prus - Katarynka, Placówka, Zemsta
Rick Riordan - Percy Jackson i bogowie olimpijscy
Henryk Sienkiewicz - Janko Muzykant, Krzyżacy, Sąd Ozyrysa, W pustyni i w puszczy
Eric-Emmanuel Schmitt - Oskar i pani Róża
Nicolas Sparks - Jesienna miłość
Marcin Szczygielski - Teatr Niewidzialnych Dzieci, Arka czasu
Alfred Szklarski - wybrana powieść
Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera
Melchior Wańkowicz - Bitwa o Monte Cassino (fragmenty), Ziele na kraterze
Danuta Wawiłow, Natalia Usenko - Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13
Louis de Wohl - Posłaniec króla
Roksana Jędrzejewska-Wróbel - Stan splątania
Marcus Zusak - Złodziejka książek
Wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II i inni)
Inne utwory literackie i teksty kultury, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże

Lektury dla liceum i technikum - poziom podstawowy

Lektury obowiązkowe:

Jan Parandowski - Mitologia, część I: Grecja
Sofokles - Antygona
William Szekspir - Makbet
Molier - Skąpiec
Adam Mickiewicz - Dziady cz. III
Bolesław Prus - Lalka
Fiodor Dostojewski - Zbrodnia i kara
Stanisław Wyspiański - Wesele
Stefan Żeromski - Przedwiośnie
Hanna Krall - Zdążyć przed Panem Bogiem
Albert Camus - Dżuma
George Orwell - Rok 1984
Sławomir Mrożek - Tango

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach:

Biblia - w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana
Homer - Iliada (fragmenty)
Wybrane utwory polskiego średniowiecza, w tym: Lament świętokrzyski (fragmenty), Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
Ignacy Krasicki - wybrana satyra
Adam Mickiewicz - wybrane ballady, w tym Romantyczność
Henryk Sienkiewicz - Potop (fragmenty)
Władysław Stanisław Reymont - Chłopi (fragmenty)
Witold Gombrowicz - Ferdydurke (fragmenty)
Tadeusz Borowski - Proszę państwa do gazu
Gustaw Herling-Grudziński - Inny świat (fragmenty)
Marek Nowakowski - Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii)
Andrzej Stasiuk - Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
Olga Tokarczuk - Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
Ryszard Kapuściński - Podróże z Herodotem (fragmenty)

Utwory poetyckie:

Horacy - wybrane utwory
Bogurodzica
Jan Kochanowski - wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI
Wybrane wiersze poetów epoki baroku
Ignacy Krasicki - Hymn do miłości ojczyzny
Adam Mickiewicz - Oda do młodości; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze
Wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Mirona Białoszewskiego, Józefa Czechowicza, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Cypriana Kamila Norwida, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Haliny Poświatowskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, w tym Testament mój, Leopolda Staffa, Wisławy Szymborskiej, Juliana Tuwima

Lektury uzupełniające dla liceum i technikum (co najmniej jedna pozycja w każdym roku szkolnym):

Utwory do XIX wieku:

Sofokles - Król Edyp
Arystoteles - Poetyka (fragmenty), Retoryka (fragmenty)
Platon - Państwo (fragmenty)
Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty)
Giovanni Boccaccio - Sokół
Erazm z Rotterdamu - Pochwała głupoty (fragmenty)
Tomasz Morus - Utopia (fragmenty)
Mikołaj Rej - Żywot człowieka poczciwego (fragmenty)
Jan Kochanowski - Odprawa posłów greckich
Andrzej Frycz Modrzewski - O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty)
Miguel de Cervantes y Saavedra - Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty)
Pedro Calderon de la Barca - Życie snem
Piotr Skarga - wybrane kazanie
Wacław Potocki - Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I)
William Szekspir - Romeo i Julia
Wolter - Kandyd, czyli optymizm (fragmenty)
Ignacy Krasicki - Monachomachia (fragmenty)
Jędrzej Kitowicz - Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty)
Julian Ursyn Niemcewicz - Powrót posła
Stanisław Staszic - Przestrogi dla Polski (fragmenty)
Juliusz Słowacki - Beniowski (fragmenty); Listy do Matki (fragmenty)
Zygmunt Krasiński - Nie-Boska komedia
Aleksander Fredro - Śluby panieńskie
Johann Wolfgang Goethe - Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty)
George Byron - Giaur (fragmenty)
Adam Mickiewicz - Dziady cz. IV
Wybrane utwory epickie okresu romantyzmu: Józef Ignacy Kraszewski - Stara baśń, Victor Hugo - Nędznicy, Edgar Allan Poe - wybrane opowiadanie, Henryk Rzewuski - Pamiątki Soplicy (fragmenty)
Eliza Orzeszkowa - Nad Niemnem
Henryk Sienkiewicz - Listy z podróży do Ameryki (fragmenty)

Utwory z XX wieku:

Stefan Żeromski - Echa leśne, Ludzie bezdomni
Eliza Orzeszkowa - Gloria victis
Gabriela Zapolska - Moralność pani Dulskiej
Aldous Huxley - Nowy wspaniały świat
Zofia Nałkowska - Granica
Joseph Conrad - Lord Jim
Zofia Kossak-Szczucka - Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919
Florian Czarnyszewicz - Nadberezyńcy
Witold Pilecki - Raport Witolda
Zofia Nałkowska - Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony)
Kazimierz Moczarski - Rozmowy z katem (fragmenty)
Józef Mackiewicz - Droga donikąd (fragmenty)
Tadeusz Różewicz - Kartoteka
Józef Czapski - Na nieludzkiej ziemi (fragmenty)
Leopold Tyrmand - Dziennik 1954 (fragmenty)
Jarosław Iwaszkiewicz - wybrane opowiadanie
Stanisław Lem - Wizja lokalna, Solaris
John Ronald Reuel Tolkien - Władca pierścieni. Drużyna pierścienia
William Golding - Władca much
Bohumil Hrabal - wybrane opowiadania
Eugène Ionesco - Lekcja
Samuel Beckett - Czekając na Godota
Friedrich Dürrenmatt - Wizyta starszej pani
Marek Nowakowski - Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie)
Gustaw Herling-Grudziński - Wieża
Wiesław Myśliwski - Widnokrąg
Umberto Eco - Imię róży
Olga Tokarczuk - Prawiek i inne czasy
Antoni Libera - Madame

Utwory z XXI wieku:

Petra Dvořáková - Wrony
Sigríður Hagalín Björnsdóttír - Wyspa
Paweł Huelle - Castorp, Śpiewaj ogrody
Cixin Liu - Wspomnienie o przeszłości Ziemi (tom I – Problem trzech ciał)
Wiesław Myśliwski - Traktat o łuskaniu fasoli
Tomasz Różycki - Dwanaście stacji
Andrzej Stasiuk - Jadąc do Babadag
Mariusz Szczygieł - Nie ma
Monika Sznajderman - Pusty las
Dorota Terakowska - Poczwarka
Olga Tokarczuk - Bieguni, Opowiadania bizarne
Marcin Wicha - Rzeczy, których nie wyrzuciłem

Lektury dla liceum i technikum - poziom rozszerzony

Lektury obowiązkowe:

Jan Kochanowski - Treny (jako cykl poetycki)
William Szekspir - Hamlet
Juliusz Słowacki - Kordian
realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac - Ojciec Goriot lub Charles Dickens - Klub Pickwicka lub Mikołaj Gogol - Martwe dusze lub Gustaw Flaubert - Pani Bovary)
Michaił Bułhakow - Mistrz i Małgorzata
Stanisław Ignacy Witkiewicz - Szewcy
Tadeusz Konwicki - Mała Apokalipsa
Janusz Głowacki - Antygona w Nowym Jorku

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach:

Homer - Odyseja (fragmenty)
Dante Alighieri - Boska Komedia (fragmenty)
Franz Kafka - Proces (fragmenty)
Bruno Schulz - wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe
Sławomir Mrożek - wybrane opowiadanie
Wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta
Wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej
Cyprian Kamil Norwid - Fortepian Szopena
Wybrane wiersze: Stanisława Barańczaka, Czesława Miłosza (Traktat moralny - fragmenty), Juliana Przybosia

*Wymagane lektury w liceum i technikum na poziomie rozszerzonym obejmują zarówno zestaw książek z poziomu podstawowego, jak i dodatkowe utwory literackie.

Zakaz używania telefonów w szkołach. Czy rzeczywiście wejdzie od 1 września 2024? >>