Lektury na rok szkolny 2024/2025. Jakie pozycje będzie trzeba przeczytać?

Reklama

Nowy rok szkolny przynosi nie tylko nowe wyzwania, ale także świeże spojrzenie na kanon lektur. Rok szkolny 2024/2025 to doskonała okazja, by zapoznać się zarówno z klasycznymi dziełami literatury, jak i nowościami, które z pewnością wzbogacą wiedzę i wyobraźnię uczniów. Jak informuje Ministerstwo Edukacji Narodowej, od 1 września wprowadzone zostaną zmiany w wykazie lektur w szkołach podstawowych i średnich. Decyzja ta została podjęta przede wszystkim z myślą o odciążeniu uczniów oraz uwzględnieniu na liście literatury współczesnej. Jakie książki będą teraz obowiązkowe, a które znajdą się na liście uzupełniającej? Co z lekturami dla uczniów realizujących język polski na poziomie rozszerzonym? 

Zmiany w szkołach od 1 września oraz harmonogram wprowadzania nowej podstawy programowej >>

Lista lektur na rok szkolny 2024/2025

Lektury dla klas I-III

• Hans Christian Andersen - Baśnie (do wyboru)
• Justyna Bednarek - Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych)
• Jan Brzechwa - Brzechwa dzieciom
• Waldemar Cichoń - Cukierku, ty łobuzie!
• Agnieszka Frączek - Rany Julek! O tym, jak Julian Tuwim został poetą
• Dorota Gellner -Wścibscy
• Julita Grodek - Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie
• Tom Justyniarski - Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca
• Grzegorz Kasdepke - Detektyw Pozytywka
• Piotr Kordyasz - Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły (fragmenty)
• Barbara Kosmowska - Dziewczynka z parku
• Zofia Kossak-Szczucka - Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata
• Maria Krüger - Karolcia
• Åsa Lind - Piaskowy Wilk
• Astrid Lindgren - Dzieci z Bullerbyn
• Hugh Lofting - Doktor Dolittle i jego zwierzęta
• Aleksandra i Daniel Mizielińscy - Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych
• Joanna Papuzińska - Asiunia
• Danuta Parlak - Kapelusz Pani Wrony
• Roman Pisarski - O psie, który jeździł koleją
• Janina Porazińska - Pamiętnik Czarnego Noska
• Maria Terlikowska - Drzewo do samego nieba
• Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci
• Barbara Tylicka - O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśni i legendzie
• Danuta Wawiłow - Najpiękniejsze wiersze
• Łukasz Wierzbicki - Afryka Kazika, Dziadek i niedźwiadek

Lektury dla klas IV-VI

Lektury obowiązkowe:

• Jan Brzechwa - Akademia Pana Kleksa
• Janusz Christa - Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks)
• Clive Staples Lewis - Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa
• Ferenc Molnár - Chłopcy z Placu Broni
• John Ronald Reuel Tolkien - Hobbit, czyli tam i z powrotem

Krótkie utwory literackie poznawane w całości, teksty literackie analizowane we fragmentach oraz dzieła poetyckie:

• René Goscinny, Jean-Jacques Sempé - Mikołajek  (wybrane opowiadania)
• Ignacy Krasicki - wybrane bajki
• Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz (wybrane fragmenty)
• Józef Wybicki - Mazurek Dąbrowskiego
• Wybrane mity greckie
• Biblia oraz wybrane przypowieści ewangeliczne
• Wybrane podania i legendy polskie
• Wybrane baśnie polskie i europejskie
• Wybrane wiersze: Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego, Marii Konopnickiej.

Lektury uzupełniające dla klas IV-VI (co najmniej dwie pozycje w każdym roku szkolnym):

• Adam Bahdaj - Kapelusz za 100 tysięcy
• Marcin Kozioł - Skrzynia Władcy Piorunów
• Miron Białoszewski - Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty)
• Justyna Bednarek - Dom nr 5
• Paweł Beręsewicz - Wszystkie lajki Marczuka
• Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród lub inna powieść
• Lewis Carroll - Alicja w Krainie Czarów
• Agatha Christie - wybrana powieść kryminalna
• Carlo Collodi - Pinokio
• Lloyd Cassel Douglas - Wielki Rybak
• Aleksander Dumas - Trzej muszkieterowie
• Arkady Fiedler - Dywizjon 303
• John Flanagan - Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu
• Olaf Fritsche - Skarb Troi
• Ernest Hemingway - Stary człowiek i morze
• Emilia Kiereś - Rzeka
• Joseph Rudyard Kipling - Księga dżungli
• Janusz Korczak - Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka
• Rafał Kosik - Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi
• Barbara Kosmowska - Pozłacana rybka
• Barbara Kosmowska, Paweł Beręsewicz i inni - Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach
• Zofia Kossak-Szczucka - Bursztyny - (wybrane opowiadanie), Topsy i Lupus
• Selma Lagerlöf - Cudowna podróż
• Karolina Lanckorońska - Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty)
• Stanisław Lem - Cyberiada (fragmenty)
• Bolesław Leśmian - Klechdy sezamowe
• Kornel Makuszyński - wybrana powieść
• Andrzej Maleszka - Magiczne drzewo
• Alan Aleksander Milne - Kubuś Puchatek
• Lucy Maud Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza
• Małgorzata Musierowicz - wybrana powieść
• Ewa Nowak - Pajączek na rowerze
• Edmund Niziurski - Sposób na Alcybiadesa
• Sat-Okh - Biały Mustang
• Longin Jan Okoń - Tecumseh
• Raquel Jaramillo Palacio - Cudowny chłopak
• Katherine Paterson - Most do Terabithii
• Sara Pennypacker - Pax
• Jacek Podsiadło - Czerwona kartka dla Sprężyny
• Bolesław Prus - Katarynka, Placówka, Zemsta
• Rick Riordan - Percy Jackson i bogowie olimpijscy
• Henryk Sienkiewicz - Janko Muzykant, Krzyżacy, Sąd Ozyrysa, W pustyni i w puszczy
• Eric-Emmanuel Schmitt - Oskar i pani Róża
• Nicolas Sparks - Jesienna miłość
• Marcin Szczygielski - Teatr Niewidzialnych Dzieci, Arka czasu
• Alfred Szklarski - wybrana powieść
• Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera
• Melchior Wańkowicz - Bitwa o Monte Cassino (fragmenty), Ziele na kraterze
• Danuta Wawiłow, Natalia Usenko - Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13
• Louis de Wohl - Posłaniec króla
• Roksana Jędrzejewska-Wróbel - Stan splątania
• Marcus Zusak - Złodziejka książek
• Wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II i inni)
• Inne utwory literackie i teksty kultury, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże

Lektury dla klas VII-VIII

Lektury obowiązkowe:

• Charles Dickens - Opowieść wigilijna
• Aleksander Fredro - Zemsta
• Aleksander Kamiński - Kamienie na szaniec
• Adam Mickiewicz - Dziady, część II
• Antoine de Saint-Exupéry - Mały Książę
• Juliusz Słowacki - Balladyna

Krótkie utwory literackie poznawane w całości, teksty literackie analizowane we fragmentach oraz dzieła poetyckie:

• Jan Kochanowski - wybór fraszek, wybrana pieśń, treny VII i VIII
• Adam Mickiewicz - Reduta Ordona, Świtezianka, Pan Tadeusz (księgi: I, II, IV, X, XI, XII)
• Sławomir Mrożek - Artysta
• Henryk Sienkiewicz - Latarnik, Quo vadis (fragmenty)
• Stefan Żeromski - Syzyfowe prace (fragmenty)
• Wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej oraz aforyzmy Stanisława Jerzego Leca

Lektury uzupełniające dla klas IV-VI (co najmniej jedna pozycja w każdym roku szkolnym):

• Marcin Kozioł - Skrzynia Władcy Piorunów
• Adam Bahdaj - Kapelusz za 100 tysięcy
• Miron Białoszewski - Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty)
• Justyna Bednarek - Dom nr 5
• Paweł Beręsewicz - Wszystkie lajki Marczuka
• Frances Hodgson Burnett - Tajemniczy ogród lub inna powieść
• Lewis Carroll - Alicja w Krainie Czarów
• Agatha Christie - wybrana powieść kryminalna
• Carlo Collodi - Pinokio
• Lloyd Cassel Douglas - Wielki Rybak
• Aleksander Dumas - Trzej muszkieterowie
• Arkady Fiedler - Dywizjon 303
• John Flanagan - Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu
• Olaf Fritsche - Skarb Troi
• Ernest Hemingway - Stary człowiek i morze
• Emilia Kiereś - Rzeka
• Joseph Rudyard Kipling - Księga dżungli
• Janusz Korczak - Król Maciuś Pierwszy, Bankructwo małego Dżeka
• Rafał Kosik - Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi
• Barbara Kosmowska - Pozłacana rybka
• Barbara Kosmowska, Paweł Beręsewicz i inni - Gorzka czekolada i inne opowiadania o ważnych sprawach
• Zofia Kossak-Szczucka - Bursztyny (wybrane opowiadanie), Topsy i Lupus
• Selma Lagerlöf - Cudowna podróż
• Karolina Lanckorońska - Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945 (fragmenty)
• Stanisław Lem - Cyberiada (fragmenty)
• Bolesław Leśmian - Klechdy sezamowe
• Kornel Makuszyński - wybrana powieść
• Andrzej Maleszka - Magiczne drzewo
• Alan Aleksander Milne - Kubuś Puchatek
• Lucy Maud Montgomery - Ania z Zielonego Wzgórza
• Małgorzata Musierowicz - wybrana powieść
• Ewa Nowak - Pajączek na rowerze
• Edmund Niziurski - Sposób na Alcybiadesa
• Sat-Okh - Biały Mustang
• Longin Jan Okoń - Tecumseh
• Raquel Jaramillo Palacio - Cudowny chłopak
• Katherine Paterson - Most do Terabithii
• Sara Pennypacker - Pax
• Jacek Podsiadło - Czerwona kartka dla Sprężyny
• Bolesław Prus - Katarynka, Placówka, Zemsta
• Rick Riordan - Percy Jackson i bogowie olimpijscy
• Henryk Sienkiewicz - Janko Muzykant, Krzyżacy, Sąd Ozyrysa, W pustyni i w puszczy
• Eric-Emmanuel Schmitt - Oskar i pani Róża
• Nicolas Sparks - Jesienna miłość
• Marcin Szczygielski - Teatr Niewidzialnych Dzieci, Arka czasu
• Alfred Szklarski - wybrana powieść
• Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera
• Melchior Wańkowicz - Bitwa o Monte Cassino (fragmenty), Ziele na kraterze
• Danuta Wawiłow, Natalia Usenko - Wierzbowa 13. Opowieści z Wierzbowej 13
• Louis de Wohl - Posłaniec króla
• Roksana Jędrzejewska-Wróbel - Stan splątania
• Marcus Zusak - Złodziejka książek
• Wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska-Curie, Jan Paweł II i inni)
• Inne utwory literackie i teksty kultury, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże

Lektury dla liceum i technikum - poziom podstawowy

Lektury obowiązkowe:

• Jan Parandowski - Mitologia, część I: Grecja
• Sofokles - Antygona
• William Szekspir - Makbet
• Molier - Skąpiec
• Adam Mickiewicz - Dziady cz. III
• Bolesław Prus - Lalka
• Fiodor Dostojewski - Zbrodnia i kara
• Stanisław Wyspiański - Wesele
• Stefan Żeromski - Przedwiośnie
• Hanna Krall - Zdążyć przed Panem Bogiem
• Albert Camus - Dżuma
• George Orwell - Rok 1984
• Sławomir Mrożek - Tango

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach:

• Biblia - w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana
• Homer - Iliada (fragmenty)
• Wybrane utwory polskiego średniowiecza, w tym: Lament świętokrzyski (fragmenty), Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
• Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
• Ignacy Krasicki - wybrana satyra
• Adam Mickiewicz - wybrane ballady, w tym Romantyczność
• Henryk Sienkiewicz - Potop (fragmenty)
• Władysław Stanisław Reymont - Chłopi (fragmenty)
• Witold Gombrowicz - Ferdydurke (fragmenty)
• Tadeusz Borowski - Proszę państwa do gazu
• Gustaw Herling-Grudziński - Inny świat (fragmenty)
• Marek Nowakowski - Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii)
• Andrzej Stasiuk - Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
• Olga Tokarczuk - Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
• Ryszard Kapuściński - Podróże z Herodotem (fragmenty)

Utwory poetyckie:

• Horacy - wybrane utwory
• Bogurodzica
• Jan Kochanowski - wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; tren IX, X, XI
• Wybrane wiersze poetów epoki baroku
• Ignacy Krasicki - Hymn do miłości ojczyzny
• Adam Mickiewicz - Oda do młodości; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze
• Wybrane wiersze: Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Mirona Białoszewskiego, Józefa Czechowicza, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, Czesława Miłosza, Cypriana Kamila Norwida, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Haliny Poświatowskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, w tym Testament mój, Leopolda Staffa, Wisławy Szymborskiej, Juliana Tuwima

Lektury uzupełniające dla liceum i technikum (co najmniej jedna pozycja w każdym roku szkolnym):

Utwory do XIX wieku:

• Sofokles - Król Edyp
• Arystoteles - Poetyka (fragmenty), Retoryka (fragmenty)
• Platon - Państwo (fragmenty)
• Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty)
• Giovanni Boccaccio - Sokół
• Erazm z Rotterdamu - Pochwała głupoty (fragmenty)
• Tomasz Morus - Utopia (fragmenty)
• Mikołaj Rej - Żywot człowieka poczciwego (fragmenty)
• Jan Kochanowski - Odprawa posłów greckich
• Andrzej Frycz Modrzewski - O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty)
• Miguel de Cervantes y Saavedra - Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty)
• Pedro Calderon de la Barca - Życie snem
• Piotr Skarga - wybrane kazanie
• Wacław Potocki - Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I)
• William Szekspir - Romeo i Julia
• Wolter - Kandyd, czyli optymizm (fragmenty)
• Ignacy Krasicki - Monachomachia (fragmenty)
• Jędrzej Kitowicz - Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty)
• Julian Ursyn Niemcewicz - Powrót posła
• Stanisław Staszic - Przestrogi dla Polski (fragmenty)
• Juliusz Słowacki - Beniowski (fragmenty); Listy do Matki (fragmenty)
• Zygmunt Krasiński - Nie-Boska komedia
• Aleksander Fredro - Śluby panieńskie
• Johann Wolfgang Goethe - Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty)
• George Byron - Giaur (fragmenty)
• Adam Mickiewicz - Dziady cz. IV
• Wybrane utwory epickie okresu romantyzmu: Józef Ignacy Kraszewski - Stara baśń, Victor Hugo - Nędznicy, Edgar Allan Poe - wybrane opowiadanie, Henryk Rzewuski - Pamiątki Soplicy (fragmenty)
• Eliza Orzeszkowa - Nad Niemnem
• Henryk Sienkiewicz - Listy z podróży do Ameryki (fragmenty)

Utwory z XX wieku:

• Stefan Żeromski - Echa leśne, Ludzie bezdomni
• Eliza Orzeszkowa - Gloria victis
• Gabriela Zapolska - Moralność pani Dulskiej
• Aldous Huxley - Nowy wspaniały świat
• Zofia Nałkowska - Granica
• Joseph Conrad - Lord Jim
• Zofia Kossak-Szczucka - Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919
• Florian Czarnyszewicz - Nadberezyńcy
• Witold Pilecki - Raport Witolda
• Zofia Nałkowska - Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony)
• Kazimierz Moczarski - Rozmowy z katem (fragmenty)
• Józef Mackiewicz - Droga donikąd (fragmenty)
• Tadeusz Różewicz - Kartoteka
• Józef Czapski - Na nieludzkiej ziemi (fragmenty)
• Leopold Tyrmand - Dziennik 1954 (fragmenty)
• Jarosław Iwaszkiewicz - wybrane opowiadanie
• Stanisław Lem - Wizja lokalna, Solaris
• John Ronald Reuel Tolkien - Władca pierścieni. Drużyna pierścienia
• William Golding - Władca much
• Bohumil Hrabal - wybrane opowiadania
• Eugène Ionesco - Lekcja
• Samuel Beckett - Czekając na Godota
• Friedrich Dürrenmatt - Wizyta starszej pani
• Marek Nowakowski - Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie)
• Gustaw Herling-Grudziński - Wieża
• Wiesław Myśliwski - Widnokrąg
• Umberto Eco - Imię róży
• Olga Tokarczuk - Prawiek i inne czasy
• Antoni Libera - Madame

Utwory z XXI wieku:

• Petra Dvořáková - Wrony
• Sigríður Hagalín Björnsdóttír - Wyspa
• Paweł Huelle - Castorp, Śpiewaj ogrody
• Cixin Liu - Wspomnienie o przeszłości Ziemi (tom I – Problem trzech ciał)
• Wiesław Myśliwski - Traktat o łuskaniu fasoli
• Tomasz Różycki - Dwanaście stacji
• Andrzej Stasiuk - Jadąc do Babadag
• Mariusz Szczygieł - Nie ma
• Monika Sznajderman - Pusty las
• Dorota Terakowska - Poczwarka
• Olga Tokarczuk - Bieguni, Opowiadania bizarne
• Marcin Wicha - Rzeczy, których nie wyrzuciłem

Lektury dla liceum i technikum - poziom rozszerzony

Lektury obowiązkowe:

• Jan Kochanowski - Treny (jako cykl poetycki)
• William Szekspir - Hamlet
• Juliusz Słowacki - Kordian
• realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac - Ojciec Goriot lub Charles Dickens - Klub Pickwicka lub Mikołaj Gogol - Martwe dusze lub Gustaw Flaubert - Pani Bovary)
• Michaił Bułhakow - Mistrz i Małgorzata
• Stanisław Ignacy Witkiewicz - Szewcy
• Tadeusz Konwicki - Mała Apokalipsa
• Janusz Głowacki - Antygona w Nowym Jorku

Krótkie utwory literackie poznawane w całości i utwory literackie poznawane we fragmentach:

• Homer - Odyseja (fragmenty)
• Dante Alighieri - Boska Komedia (fragmenty)
• Franz Kafka - Proces (fragmenty)
• Bruno Schulz - wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe
• Sławomir Mrożek - wybrane opowiadanie
• Wybrany esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta
• Wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej
• Cyprian Kamil Norwid - Fortepian Szopena
• Wybrane wiersze: Stanisława Barańczaka, Czesława Miłosza (Traktat moralny - fragmenty), Juliana Przybosia

*Wymagane lektury w liceum i technikum na poziomie rozszerzonym obejmują zarówno zestaw książek z poziomu podstawowego, jak i dodatkowe utwory literackie.

Zakaz używania telefonów w szkołach. Czy rzeczywiście wejdzie od 1 września 2024? >>