Reklama
Reklama
Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN przygotowała zmiany w ortografii, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Mamy więc jeszcze trochę czasu na przystosowanie się, jednak wiele osób może być zdezorientowanych. Są to bowiem zmiany stojące w zupełnej sprzeczności z obowiązującymi dotąd zasadami. Poniżej przedstawiamy 11 nowych zasad ortograficznych.
Polskie świadczenia będą zabierane cudzoziemcom po wyjeździe z kraju. MSWiA zapowiada zmiany >>
Zmiany ortograficzne w języku polskim. Nowa pisownia nazw własnych
- Zmienia się sposób zapisu nazwy mieszkańca danego miasta, osiedla, dzielnicy bądź wsi. Teraz zamiast krakowianin, warszawianin, mokotowianin będziemy pisać Krakowianin, Warszawianin, Mokotowianin.
- Pojedyncze egzemplarze wyrobów przemysłowych będziemy pisać wielką literą. Zamiast: za oknem stoi czerwony ford -> za oknem stoi czerwony Ford.
- Pisownia cząstek -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście ze spójnikami będzie oddzielna. Na przykład: myślę, czy by nie upiec sernika.
- Zniesiono wyjątek zezwalający na „świadomą pisownię rozdzielną” nie- z imiesłowami odmiennymi. Ustanowiono bezwyjątkową pisownię łączną, bez względu na interpretację znaczeniową. Przykład: niemający, niezapomniane, niewidziane.
- Zmieniono zapis przymiotników od nazw osobowych zakończonych na -owski. Zamiast Szekspirowski – szekspirowski, zamiast epoka Zygmuntowska – epoka zygmunotowska. W tym zapisie pojawiła się jednak sugestia Rady Języka:
Przymiotniki tworzone od imion (rzadziej od nazwisk), zakończone na -owy, -in(-yn), -ów, mające charakter archaiczny, będą mogły być zapisywane małą lub wielką literą, np. jackowe dzieci lub Jackowe dzieci; poezja miłoszowa lub poezja Miłoszowa; zosina lalka lub Zosina lalka; jacków dom lub Jacków dom. - Pojawiła się łączna pisownia członu -pół w wyrażeniach:
półzabawa, półnauka, półżartem, półserio, półspał, półczuwał - Dopuszczono 3 warianty zapisu wyrazów podobnych lub identycznych:
– z łącznikiem, np. tuż-tuż; trzask-prask; bij-zabij;
– z przecinkiem, np. tuż, tuż; trzask, prask; bij, zabij;
– rozdzielnie, np. tuż tuż; trzask prask; bij zabij. - Pojawiły się 4 nowe zasady dotyczące użycia wielkiej litery w nazwach własnych.
a) W nazwach komet wszystkie człony zapisujemy wielką, np. Kometa Halleya.
b) W nazwach wielowyrazowych nazw geograficznych zapisujemy wielką literą wszystkie człony, nawet gdy drugi człon jest rzeczownikiem w mianowniku, na przykład: Morze Marmara, Pustynia Gobi, Półwysep Jukatan, Wyspa Uznam.
c) W nazwach obiektów przestrzeni publicznej wprowadzenie pisowni wielką literą stojącego na początku wyrazu aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, willa, zamek, most, molo, pomnik, cmentarz, przy utrzymaniu pisowni małą literą wyrazu ulica, np. ulica Józefa Piłsudskiego, Aleja Róż, Brama Warszawska, Plac Zbawiciela, Park Kościuszki, Kopiec Wandy, Kościół Mariacki, Pałac Staszica, Zamek Książ, Most Poniatowskiego, Pomnik Ofiar Getta, Cmentarz Rakowicki.
d) Wprowadzenie pisowni wielką literą wszystkich członów w nazwach orderów, medali, odznaczeń, nagród i tytułów honorowych, np. Nagroda im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej, Nagroda Nobla, Nagroda Pulitzera. - Zmieniono zasady dotyczące prefiksów:
a) uzupełnienie reguły ogólnej: W języku polskim przedrostki — rodzime i obce — pisze się łącznie z wyrazami zapisywanymi małą literą. Jeśli wyraz zaczyna się od wielkiej litery, po przedrostku stawia się łącznik, np. super-Europejczyk;
b) dopuszczenie rozdzielnej pisowni cząstek takich jak super-, ekstra-, eko-, wege- mini-, maksi, midi-, mega-, makro-, które mogą występować również jako samodzielne wyrazy, np.
- miniwieża lub mini wieża, bo jest możliwe: wieża (w rozmiarze) mini;
- superpomysł lub super pomysł, bo jest możliwe: pomysł super;
- ekstrazarobki lub ekstra zarobki, bo jest możliwe: zarobki ekstra;
- ekożywność lub eko żywność, bo jest możliwe: żywność eko. - Wprowadzono pisownię łączną cząstek niby-, quasi- z wyrazami zapisywanymi małą literą, na przykład:
nibyartysta, nibygotyk, nibyludowy, nibyorientalny, nibyromantycznie, nibybłona, nibyjagoda, nibykłos, nibyliść, nibynóżki, nibytorebka, quasiopiekun, quasinauka, quasipostępowy, quasiromantycznie. - Wprowadzono pisownię łączną nie- z przymiotnikami i przysłówkami odprzymiotnikowymi bez względu na kategorię stopnia, a więc także w stopniu wyższym i najwyższym, na przykład:
nieadekwatny, nieautorski, niebanalny, nieczęsty, nieżyciowy, niemiły, niemilszy, nienajmilszy, nieadekwatnie, niebanalnie, nieczęsto, nieżyciowo, nielepiej, nieprędzej, nienajlepiej, nienajstaranniej.
Warto dodać, że wiele spośród starych zasad było w zasadzie martwych i już powszechnie się używało rozwiązań z powyższej listy. Wiele osób było wręcz zaskoczonych, że do tej pory jedyną poprawną wersją były wyrażenia typu superpomysł lub ekstrazarobki.
Co sądzicie o tych zmianach?
