Praca zdalna 2023 – nowe przepisy. Co się zmieni, dla kogo, kiedy wchodzą w życie?

Reklama

Od dłuższego czasu mówi się o tym, że będą zmiany w przepisach dotyczących pracy zdalnej. Ustawa z 1 grudnia 2022 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw wprowadza do Kodeksu pracy pracę zdalną i uchyla przepisy, które dotyczą telepracy.

Jak podało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, nowe przepisy regulujące pracę zdalną wejdą w życie 7 kwietnia 2023 roku.

Najszczęśliwsze kraje świata 2023. Na którym miejscu znalazła się Polska? >>

Praca zdalna – definicja

Czytamy, że praca zdalna będzie polegała na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika (w tym pod adresem zamieszkania pracownika) i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą. W ustawie przewidziano pracę zdalną całkowitą oraz hybrydową (częściowo wykonywaną w domu, częściowo w firmie), stosownie do potrzeb pracownika i pracodawcy.

Praca zdalna – uzgodnienie między pracownikiem a pracodawcą, polecenie pracy zdalnej

Praca zdalna będzie mogła być uzgodniona przy zawieraniu umowy o pracę lub w trakcie zatrudnienia (w formie zmiany warunków umowy o pracę. Forma pisemna ma nie być wymagana).

Kiedy pracodawca będzie mógł polecić pracę zdalną? Pracodawca będzie miał możliwość polecenia, a nie uzgodnienia z pracownikiem, pracy zdalnej w szczególnych okolicznościach, czyli w okresie:

• obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu,
• w którym z powodu siły wyższej (np. pożar lub zalanie zakładu pracy) zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie będzie czasowo możliwe.      

Praca zdalna – zasady

Ustawa wprowadza obowiązek określania zasad wykonywania pracy zdalnej w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową (zakładowymi organizacjami zawodowymi) oraz w regulaminie ustalonym przez pracodawcę (jeżeli nie dojdzie do zawarcia porozumienia z zakładową organizacją związkową i w przypadku, gdy u pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa. Wtedy regulamin miałby być ustalany po konsultacji z przedstawicielami pracowników.

Eurowizja 2023: wszystkie piosenki. Jakie utwory będą reprezentować poszczególne kraje? >>

Jeśli u pracodawcy nie będzie obowiązywało porozumienie ani regulamin pracy zdalnej, praca w trybie zdalnym będzie mogła być wykonana na wniosek pracownika.

Praca zdalna od 7 kwietnia 2023 – komu nie można odmówić pracy zdalnej?

Pracodawca będzie musiał, co do zasady, uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony przez:

• pracownicę w ciąży,
• pracownika, który wychowuje dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia,
• pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• pracownika-rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
• pracownika-rodzica dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością,
• pracownika-rodzica dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o których mowa w przepisach ustawy Prawo oświatowe z 14 grudnia 2016 roku.

Jednak kiedy można odmówić pracy zdalnej? Pracodawca może odmówić takiemu pracownikowi wykonywania pracy zdalnej tylko w momencie, jeśli wykonywanie obowiązków nie będzie możliwe ze względu na rodzaj pracy albo organizację pracy. Pracodawca będzie musiał poinformować pracownika o przyczynie odmowy.

Lucky girl syndrome to popularny trend na TikToku. Na czym polega? >> 

Praca zdalna okazjonalna – przepisy

Na wniosek pracownika będzie mogła być udzielona praca zdalna okazjonalna. Pracodawca może odmówić uwzględnienia wniosku. Praca zdalna okazjonalna jest w wymiarze 24 dni w roku kalendarzowym. Z uwagi na jej szczególny charakter niektóre przepisy (np. obowiązek zapewnienia materiałów i narzędzi pracy) nie będą stosowane.

Praca zdalna – narzędzia pracy, urządzenia, prywatny sprzęt

W myśl przepisów pracodawca będzie miał obowiązek zapewnienia pracownikowi, który wykonuje pracę zdalnie, materiałów i narzędzi pracy, w tym niezbędnych urządzeń technicznych.

Przewidziano możliwość używania przez pracownika prywatnych narzędzi pracy w przypadku, w którym obie strony tak ustalą, ale pod warunkiem, że prywatne urządzenia techniczne i inne narzędzia pracy pracownika wykorzystywane przez niego do pracy będą zapewniały bezpieczeństwo pracy. Wtedy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny w wysokości ustalonej z pracodawcą.

Po wejściu w życie przepisów, pracodawca jest zobowiązany do:

• zapewnienia instalacji, serwisu, konserwacji narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do pracy zdalnej lub pokrycia niezbędnych kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy,
• w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do pracy zdalnej, a także kosztów energii elektrycznej oraz niezbędnych usług telekomunikacyjnych,
• pokrycia innych kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, jeśli taki obowiązek zostanie określony w porozumieniu (zawartym ze związkami zawodowymi) lub regulaminie (bądź w przypadku braku porozumienia lub regulaminu – w wydanym poleceniu albo porozumieniu zawartym z pracownikiem),
• zapewnienia pracownikowi zdalnemu niezbędnych do wykonywania tej pracy szkoleń i pomocy technicznej,
• umożliwienia pracownikowi zdalnemu przebywania na terenie zakładu pracy, kontaktowania się z innymi pracownikami i korzystania z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy, z zakładowych obiektów socjalnych i prowadzonej działalności socjalnej (na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników).

Pracodawca wobec pracownika zdalnego ma realizować obowiązki dotyczące zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy, z wyłączeniem:

• obowiązku organizowania stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp (ten obowiązek spoczywa na pracowniku),
• obowiązku dbania o bezpieczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego,
• obowiązków, które dotyczą pomieszczeń pracy i obiektów budowlanych,
• obowiązku dotyczącego urządzeń sanitarnych i środków higieny osobistej,
• obowiązku dostarczania napojów i posiłków profilaktycznych,
• obowiązku zapewnienia pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.

Praca zdalna – prawo do wycofania się

Pracownik i pracodawca mogą wystąpić z wnioskiem o powrót do tradycyjnego systemu pracy w zakładzie pracy. Pracownik oraz  pracodawca ustalają termin przywrócenia poprzednich warunków pracy, a jeżeli nie dojdą do porozumienia, ma to miejsce to po upływie 30 dni od wniosku pracownika lub pracodawcy.

Praca zdalna – bhp. Czego nie można zlecać?

Szkolenie wstępne bhp dla osób zatrudnianych do pracy zdalnej na stanowiska administracyjno-biurowe w całości może się odbywać za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Wszyscy pracownicy zdalni podlegają szkoleniom okresowym bhp (z wyjątkami przy pracy zdalnej okazjonalnej).

Prawo jazdy od 17. roku życia? To nie koniec proponowanych nowości >> 

Narzędzia pracy i materiały wykorzystywane przez pracowników zdalnych muszą spełniać wymagania określone w rozdziale IV działu dziesiątego Kodeksu pracy (niezależnie od tego, czy będzie zapewniał je pracodawca czy pracownik będzie korzystał ze sprzętu prywatnego).

W ramach pracy zdalnej będzie niedopuszczalne zlecanie prac:

• szczególnie niebezpiecznych,
• w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych dla pomieszczeń mieszkalnych,
• z zastosowaniem substancji szkodliwych dla zdrowia, żrących, promieniotwórczych, drażniących, uczulających lub innych o nieprzyjemnym zapachu, pylących lub intensywnie brudzących.

Praca zdalna – ocena ryzyka zawodowego

Zanim pracodawca dopuści do pracy zdalnej będzie miał obowiązek opracowania oceny ryzyka zawodowego (pracodawca będzie mógł sporządzić uniwersalną ocenę ryzyka zawodowego dla poszczególnych grup stanowisk pracy zdalnej). Na jej podstawie jest zobowiązany do sporządzenia informacji zawierającej zasady bezpiecznego wykonywania pracy zdalnej i zapoznania z nią pracownika.

Matura z polskiego 2023 będzie łatwiejsza. Lista pytań skrócona o połowę >>

Wypadek przy pracy zdalnej

Do badania wypadku przy pracy zdalnej mają być stosowane przepisy o wypadkach przy pracy – z uwzględnieniem konstytucyjnego prawa pracownika do ochrony prywatności oraz niezakłócania miru domowego.

Pracodawca będzie m.in. zobowiązany do powołania zespołu powypadkowego, który ma ustalić okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

Oględziny miejsca wypadku powinny odbyć się niezwłocznie, jednak w przypadku pracy zdalnej ich termin ma być uzgadniany między pracownikiem a zespołem powypadkowym. Jeśli zespół uzna, że oględziny miejsca wypadku nie są konieczne, będzie mógł od nich odstąpić.